16 listopada obchodzimy Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu. O szkodliwości tego nałogu dla naszego zdrowia oraz najskuteczniejszych sposobach pożegnania się z papierosami mówi specjalista pulmonolog Grzegorz Szymański, kierownik Wojewódzkiej Przychodni Specjalistycznej Szpitala w Czerwonej Górze.
Panie Doktorze, do jakich chorób prowadzi palenie papierosów?
Palenie papierosów prowadzi przede wszystkim do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i choroby nowotworowej – na pierwszym miejscu raka płuca. Ogólnie szacuje się, że na świecie dochodzi do około 5 milionów zgonów rocznie na choroby spowodowane paleniem tytoniu. Dodatkowo około 600 tysięcy zgonów dotyczy biernych palaczy. W Polsce pali co trzecia osoba. W kraju notujemy około 2 milionów zachorowań na POCHP i około 22 tysięcy zachorowań na raka płuca. Rak płuca odpowiada za około 30 procent wszystkich zgonów nowotworowych, z czego jedną trzecią stanowią palacze bierni.
Dlaczego papierosy są szkodliwe?
W dymie tytoniowym znajduje się około 4 tysiące różnych substancji. Dym składa się z dwóch faz: gazowej i cząsteczkowej. Spośród tych 4 tysięcy 40 ma działanie rakotwórcze. To przede wszystkim tlenek węgla, azotu i amoniaku, benzopireny, cyjanowodór, nikotyna, substancje smoliste, węglowodory alifatyczne. Substancje te wchłaniając się mogą być przez krwioobieg rozprowadzone po całym organizmie, w związku z tym działają szkodliwie na większość organów wewnętrznych.
Czy e-papierosy są zdrowszym zamiennikiem tradycyjnych?
E-papierosy nie są do końca zbadane długofalowo. W założeniu miały być zdrowszym zamiennikiem, ponieważ nie zawierają ciał smolistych. Natomiast zawarta w nich nikotyna generalnie wpływa na organizm w takim sam sposób jak tradycyjne papierosy. Co istotne, elektroniczne papierosy nie generują strumienia bocznego dymu, na który narażeni są palacze bierni.
Jakie objawy powinny zaniepokoić palaczy i dać sygnał, że coś złego dzieje się z płucami?
Klasyczne objawy to kaszel, kaszel z odkrztuszaniem, duszność, osłabienie, zmniejszenie tolerancji na wysiłek, świszczący oddech. Natomiast poważniejsze to krwioplucie oraz utrata wagi, czyli objawy idące w kierunku nowotworów.
Jak najskuteczniej rzucić palenie – od razu czy poprzez stosowanie preparatów z nikotyną?
W przypadku metod naturalnych ważne są kwestie psychologiczne. Palacz powinien nastawić się na zmianę i przygotować do niej poprzez wcześniejsze ograniczenie palenia, a także wyznaczyć sobie konkretny dzień, w którym przestanie całkowicie inhalować się dymem tytoniowym. Dozwolona jest także nikotynowa terapia zastępcza, by zmniejszyć objawy zespołu odstawiennego, abstynencyjnego. Istnieje telefoniczna poradnia pomocy palącym przy Instytucie Onkologii w Warszawie – tam można uzyskać wsparcie oraz instruktaż. Istnieją ponadto metody niekonwencjonalne jak hipnoza, akupunktura, biorezonans komórkowy. Każdy lekarz pierwszego kontaktu powinien udzielić wstępnej porady na temat szkodliwości palenia i zachęcić do rzucenia tego nałogu.