27 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Walki z Cukrzycą ogłoszony w 1991 roku przez Międzynarodową Organizację Diabetyków przy WHO. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Św. Rafała w Czerwonej Górze aktywnie wspiera pacjentów z cukrzycą oferując nowoczesne metody leczenia i kompleksową opiekę. – Stosowanie profilaktyki jest kluczowe dla zapobiegania cukrzycy i powikłaniom – podkreśla doktor Teresa Sławeta-Pełka, kierownik Oddziału V Chorób Wewnętrznych Szpitala w Czerwonej Górze.
Pani Doktor, zacznijmy od najważniejszego, czyli definicji cukrzycy.
Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią, czyli podwyższonym poziomem glukozy we krwi wynikającym z defektu wydzielania i/lub defektu działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów: oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Jakie są najczęstsze objawy cukrzycy, na które pacjenci powinni zwracać uwagę?
Najczęstsze objawy cukrzycy to nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu-wielomocz, suchość w jamie ustnej, spadek masy ciała niewytłumaczony celowym odchudzaniem, częste infekcje dróg moczowych i oddechowych, a także ogólnie częstsze infekcje organizmu.
W przypadku cukrzycy typu 2, która stanowi powyżej 80% wszystkich przypadków cukrzycy i jest najczęstszą postacią choroby, wymienione objawy są najbardziej typowe.
Cukrzyca typu 1, która najczęściej dotyczy młodych osób i dzieci, charakteryzuje się bezwzględnym niedoborem insuliny w organizmie spowodowanym uszkodzeniem komórek trzustki – wysp Langerhansa. Ta postać cukrzycy rozwija się gwałtownie, a jednym z początkowych objawów może być kwasica ketonowa, co prowadzi do ciężkiego stanu ogólnego pacjenta i wymaga bezwzględnej hospitalizacji.
Jakie są najnowsze statystyki dotyczące zachorowań na cukrzycę w Polsce? Czy można zauważyć wzrost liczby przypadków?
Aktualnie w Polsce na cukrzycę choruje ponad 2 mln osób, z czego około 25% o tym nie wie. Prognozy przewidują, że w najbliższych 15-20 latach ta liczba się podwoi, czyli liczba chorych wzrośnie do 4 mln.
Na cukrzycę na całym świecie choruje powyżej 450 mln ludzi. Szacuje się również, że do 2045 roku liczba osób cierpiących na cukrzycę wzrośnie do 700 milionów.
Cukrzyca typu 2 jest najczęstsza i stanowi poważne wyzwanie zdrowotne. Cukrzyca to choroba nieuleczalna, z którą pacjenci borykają do końca życia. Cukrzyca należy do grupy chorób cywilizacyjnych. Są one ściśle związane z rozwojem cywilizacyjnym, trybem życia i dietą. Nadwaga, otyłość i brak aktywności fizycznej to główne przyczyny występowania cukrzycy typu 2. Największe ryzyko zachorowania występuje u osób z otyłością patologiczną. Dlatego bardzo ważna jest edukacja chorych na temat zalet zdrowego trybu życia, konieczności aktywności fizycznej, co najmniej 150 minut na tydzień, stosowania odpowiedniej diety i spadku masy ciała.
Jakie są aktualne standardy leczenia cukrzycy i czy istnieją nowatorskie metody terapii stosowane w leczeniu tej choroby?
W leczeniu cukrzycy kluczowe są trzy elementy: dieta, wdrożenie zasad zdrowego stylu życia i farmakoterapia. W przypadku cukrzycy typu 1 konieczne jest stosowanie od początku insuliny, ponieważ organizm pacjenta nie produkuje jej w wystarczających ilościach.
Przy cukrzycy typu 2 leczenie często zaczyna się od doustnych leków przeciwcukrzycowych, które pomagają w regulacji poziomu cukru we krwi. W miarę postępu choroby niektórzy pacjenci mogą również wymagać insulinoterapii.
Dieta cukrzycowa jest kluczowym elementem leczenia. Zaleca się spożywanie posiłków o niskim indeksie glikemicznym, bogatych w błonnik, a także unikanie cukrów prostych i tłuszczów nasyconych. Właściwa dieta pomaga w kontroli poziomu glukozy we krwi i zapobiega powikłaniom. Konieczna jest również zmiana stylu życia, wdrażanie zaleceń zdrowych, zachowań i redukcja masy ciała .
Aktywność fizyczna, regularny ruch jest nieodzowny, ponieważ pomaga w kontroli masy ciała oraz poprawia metabolizm. Do naszego szpitala najczęściej trafiają pacjenci już z wieloletnią powikłaną cukrzycą. Powikłania obejmują uszkodzenie nerek (nefropatia cukrzycowa), chorobę wieńcową i inne schorzenia układu krążenia, miażdżycowe uszkodzenie naczyń, które może prowadzić do udarów oraz zawałów serca. Każdego miesiąca hospitalizujemy w Oddziale Wewnętrznym około 90 do 120 pacjentów, z których 80% ma jakąś postać zaburzeń gospodarki węglowodanowej – stan przedcukrzycowy, jeszcze nie rozpoznaną cukrzycę lub cukrzycę z wieloma powikłaniami narządowymi.
Skuteczne leczenie cukrzycy wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje nie tylko farmakoterapię, ale również edukację pacjenta i jego rodziny co do istoty choroby, kontroli glikemii, wsparcie dietetyczne i promowanie zdrowego stylu życia.
Jakie konkretne metody leczenia cukrzycy są stosowane w szpitalu w Czerwonej Górze?
W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Czerwonej Górze stosujemy wszystkie niezbędne metody leczenia cukrzycy, aby zapewnić kompleksową opiekę naszym pacjentom.
Konieczna jest przede wszystkim edukacja pacjenta na temat roli zasad zdrowego żywienia, modyfikacji stylu życia. Nasz zespół specjalistów ds. żywienia udziela pacjentom indywidualnych porad dietetycznych. Dieta cukrzycowa jest kluczowym elementem terapii, pomagającym w kontrolowaniu poziomu glukozy i masy ciała. Uczymy pacjentów samokontroli – jak monitorować poziom glukozy we krwi korzystając z glukometrów, w które również zabezpieczamy każdego pacjenta w oddziale. Edukujemy na temat postępowania w sytuacjach nagłych powikłań takich jak hipoglikemia, aby pacjenci mogli szybko i skutecznie zareagować.
Najważniejszą metodą leczenia cukrzycy jest farmakoterapia. W zależności od potrzeb pacjenta stosujemy różne rodzaje insuliny zarówno w przypadku cukrzycy typu 1, jak i typu 2. Insulinoterapia jest dostosowywana indywidualnie do każdego pacjenta, aby jak najlepiej kontrolować poziom glukozy we krwi. Stosujemy także wszystkie dostępne w Polsce leki doustne, które pomagają wyrównać cukrzycę oraz poprawiają stan układu krążenia i nerek.
Jeśli standardowe leczenie okazuje się niewystarczające, modyfikujemy terapię, aby osiągnąć optymalne wyniki. Dla pacjentów z otyłością i cukrzycą stosujemy nowoczesne mieszanki insuliny z analogiem GLP1, które kontrolują glikemie i wspierają redukcję masy ciała. Z kolei flozyny to nowatorskie leki, które pomagają usuwać nadmiar cukru z organizmu poprzez wydalanie go przez nerki z moczem. Są stosowane nie tylko w leczeniu cukrzycy, ale również mają bardzo dobry wpływ na pacjentów z niewydolnością serca – przedłużają życie oraz chronią nerki przed powikłaniami cukrzycowymi.
Czy szpital oferuje specjalne programy edukacyjne lub wsparcie dla pacjentów z cukrzycą mające na celu poprawę jakości ich życia?
W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Czerwonej Górze oferujemy szeroką gamę programów edukacyjnych i wsparcia dla pacjentów z cukrzycą, aby pomóc im w zarządzaniu chorobą i poprawie jakości życia. Każdy pacjent z cukrzycą otrzymuje od nas glukometr – urządzenie do samodzielnego monitorowania poziomu cukru we krwi. Wyjaśniamy, jak prawidłowo korzystać z glukometru oraz jak interpretować wyniki pomiarów. Dodatkowo informujemy pacjentów o dostępnych nowoczesnych metodach ciągłego monitorowania stężenia glukozy. Sensory zakłada się raz na dwa tygodnie (lub bardziej zaawansowane na dłuższy czas), a ich wyniki można odczytywać na bieżąco za pomocą aplikacji na telefon, co umożliwia monitorowanie poziomu cukru co minutę. Te nowoczesne urządzenia są dostępne i refundowane częściowo dla pacjentów spełniających określone warunki, zgodnie z zaleceniami Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ).
Regularnie edukujemy naszych pacjentów na temat możliwych powikłań cukrzycy takich jak hipoglikemia czyli spadek poziomu cukru we krwi. Omawiamy jej objawy, sposoby zapobiegania i radzenia sobie w sytuacjach nagłych. Dzięki temu pacjenci są lepiej przygotowani do reagowania na potencjalne komplikacje.
My jako personel lekarski i pielęgniarski Oddziału Wewnętrznego staramy się być na bieżąco ze wszystkimi nowościami w zakresie profilaktyki i leczenia cukrzycy. Pacjenci mają dostęp do najnowszych metod i leków, które pomagają w skutecznym leczeniu choroby. Wspieramy pacjentów w korzystaniu z nowoczesnych terapii, co jest szczególnie ważne w przypadku osób z zaawansowaną cukrzycą i wieloma narządowymi powikłaniami. Zapewniamy im odpowiednią opiekę, edukację i wsparcie, co pozwala na lepsze zrozumienie choroby na co dzień.
Dzięki naszym programom edukacyjnym i wsparciu pacjenci z cukrzycą mogą lepiej kontrolować swoją chorobę, unikać powikłań i poprawiać jakość swojego życia oraz uniknąć kolejnej hospitalizacji. Naszym celem jest nie tylko leczenie cukrzycy, ale również zapewnienie pacjentom narzędzi i wiedzy, które pomogą im żyć dłużej zdrowiej i pełniej.
Jak ważna jest profilaktyka i jakie kroki mogą podjąć osoby z grupy ryzyka, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy?
Profilaktyka jest kluczowym elementem w zapobieganiu rozwojowi cukrzycy, szczególnie dla osób z grupy ryzyka. Podejmowanie odpowiednich kroków może znacząco obniżyć ryzyko wystąpienia tej choroby oraz jej powikłań. Utrzymywanie zdrowej masy ciała jest jednym z najważniejszych elementów profilaktyki cukrzycy. Nadwaga i otyłość są głównymi czynnikami ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. Ograniczenie spożycia węglowodanów prostych takich jak słodycze, ciasta i fast foody jest kluczowe. Dieta powinna być bogata w owoce, warzywa oraz produkty pełnoziarniste, które dostarczają niezbędnych witamin i minerałów. Aktywność fizyczna jest niezwykle ważna. Regularne ćwiczenia pomagają utrzymać prawidłową masę ciała, poprawiają wrażliwość na własną insulinę (zmniejszają insulinooporność) oraz wspierają ogólną kondycję fizyczną.
Istotnym elementem w grupach ryzyka jest prowadzenie badań przesiewowych w kierunku cukrzycy typu 2. Badanie w kierunku cukrzycy należy przeprowadzić raz na trzy lata u każdej osoby powyżej 45 r. życia. Ponadto niezależnie od wieku badanie to należy wykonać co rok u osób z grup ryzyka – z nadwagą lub otyłością, u osób z cukrzycą występującą w rodzinie, u osób mało aktywnych fizycznie, u kobiet z Zespołem Policystycznych Jajników, u pacjentów z przewlekłym zespołem wieńcowym lub innymi schorzeniami układu krążenia. Regularne badania poziomu glukozy we krwi, a w stanie przedcukrzycowym – krzywa cukrowa oraz hemoglobina glikowana (HbA1c), są kluczowe. HbA1c pokazuje nam wyrównanie pacjenta w ciągu ostatnich trzech miesięcy i pozwala na wykrycie nieprawidłowości. Jeśli poziom hemoglobiny glikowanej jest podwyższony – powyżej lub równo 6,5% – pozwala to już rozpoznać cukrzycę.
U każdego pacjenta chorującego na cukrzycę zalecam regularne kontrole u okulisty, kardiologa oraz nefrologa celem wczesnego wykrycia powikłań takich jak retinopatia, choroba sercowo-naczyniowa oraz nefropatia cukrzycowa.
Dbanie o zdrowy tryb życia, regularna aktywność fizyczna oraz świadome wybory żywieniowe to kluczowe elementy profilaktyki cukrzycy. Regularne monitorowanie stanu zdrowia i wczesne wykrywanie nieprawidłowości pozwala na skuteczne zarządzanie ryzykiem choroby i zapobieganie powikłaniom choroby. Opieka nad chorymi na cukrzycę wymaga holistycznego podejścia, obejmującego zarówno profilaktykę, leczenie żywieniowe, samokontrolę oraz wyrównanie i leczenie już istniejących schorzeń.