Alergia może wywoływać bardzo zróżnicowane choroby. Najczęstszą z nich jest astma. Szacuje się, że w Polsce nawet dwa miliony osób nie wie, że choruje właśnie na astmę. O diagnostyce i leczeniu tej jednostki chorobowej opowiada dr n. med. Piotr Łacwik, zastępca kierownika Oddziału IV Alergologicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Św. Rafała w Czerwonej Górze.
Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Św. Rafała w Czerwonej Górze
3 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Astmy i Alergii. Jakie są podobieństwa, a jakie różnice między tymi dwiema chorobami?
Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na występujące powszechnie w środowisku niegroźne substancje nazywane alergenami. Substancje te, tolerowane przez osoby zdrowe, u alergików mogą wywoływać bardzo zróżnicowane objawy i choroby – do najczęstszych należą astma, alergiczny nieżyt nosa, pokrzywka i atopowe zapalenie skóry. Szacuje się, że w krajach rozwiniętych nawet 30% populacji cierpi na alergie, a liczba ta ciągle wzrasta. Warto zauważyć, że są to choroby przewlekłe, wymagające stałej opieki i monitorowania, a także w większości przypadków leczenia przez całe życie.
Międzynarodowy Dzień Astmy obchodzimy od 1993 roku, a jego głównym celem jest zwiększanie świadomości na temat tej choroby. Astma jest najczęstszą chorobą układu oddechowego – szacuje się, że w Polsce choruje na nią 4 miliony osób, ale nawet połowa z nich nie ma postawionego rozpoznania ani wdrożonego leczenia, a czas od wystąpienia objawów do diagnozy wynosi 7 lat. Mimo, że mówimy o chorobie przewlekłej, wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie pozwala na całkowitą kontrolę choroby i doskonałą jakość życia. Dlatego dokładamy wszelkich starań, aby jak najwięcej lekarzy i pacjentów wiedziało, jak rozpoznawać i skutecznie leczyć astmę.
Jakie są klasyczne objawy astmy i alergii? Co powinno skłonić nas do wizyty u lekarza?
Typowymi objawami astmy są duszność, kaszel i świszczący oddech. Każdy, kto zauważył u siebie podobne objawy, powinien pomyśleć o diagnostyce – nawet, jeśli były one przejściowe. Obecnie dzięki opiece koordynowanej diagnostyka ta często prowadzona jest w warunkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Głównym badaniem potwierdzającym astmę jest spirometria, ale warto pamiętać, że astma jest chorobą o bardzo zmiennym przebiegu i często w trakcie badań nie stwierdzamy żadnych zaburzeń. Dobry wynik spirometrii nie wyklucza zatem rozpoznania i leczenia, które włączamy często jedynie na podstawie stwierdzenia typowych objawów.
Jak wygląda leczenie obu chorób? Czy można całkowicie pozbyć się astmy i alergii?
Rozmawiając o alergii praktycznie zawsze mówimy o chorobach przewlekłych. Astmy nie da się całkowicie pozbyć, ale współczesne metody leczenia pozwalają na osiągnięcie dobrej kontroli u ogromnej większości pacjentów – astma leczy się świetnie! Jako choroba o podłożu przede wszystkim zapalnym podstawą leczenia są wziewne glikokortykosteroidy, które w Polsce są refundowane i dostępne w bardzo dużej liczbie zróżnicowanych inhalatorów. Największym problemem w praktyce klinicznej nie jest skuteczność leków (ta jest doskonała), ale przestrzeganie zaleceń lekarskich – według najnowszych danych jedynie 10% pacjentów przyjmuje leki rok po postawieniu diagnozy.
Należy tu podkreślić, że leki te, pomimo złowieszczo brzmiącej nazwy (sterydy), są bardzo bezpieczne i w dawkach stosowanych w astmie praktycznie pozbawione są objawów niepożądanych. Kluczowe jest jednak ich regularne stosowanie niezależnie od objawów. Dlatego każdy pacjent leczony z powodu astmy otrzymuje stałe leczenie, tzw. podtrzymujące, które zapewnia kontrolę choroby. Każdy pacjent otrzymuje ponadto lek „ratunkowy” do doraźnego stosowania w razie nasilenia objawów.
Jakie nowoczesne metody leczenia astmy i alergii prowadzi szpital w Czerwonej Górze?
W Klinice Chorób Płuc i Alergologii prowadzimy jeden z największych w Polsce ośrodków leczenia biologicznego astmy ciężkiej. Leki biologiczne, czyli przeciwciała monoklonalne, to najnowsza i najbardziej zaawansowana metoda leczenia astmy i chorób alergicznych. Zarezerwowane są dla pacjentów z najcięższą postacią astmy, którzy doświadczają zaostrzeń wymagających leczenia sterydami doustnymi (których, w przeciwieństwie do wziewnych glikokortykosteroidów, zawsze staramy się unikać jako leków obciążonych licznymi działaniami niepożądanymi). W szpitalu Czerwonej Górze stosujemy obecnie wszystkie dostępne w Polsce leki biologiczne, a także prowadzimy badania kliniczne z nowymi cząsteczkami.
Jaki wpływ na poziom oraz skuteczność leczenia astmy i alergii w szpitalu w Czerwonej Górze ma regularny udział lekarzy w międzynarodowych konferencjach medycznych?
W ostatnich latach alergologia rozwija się w niesamowitym tempie. W ciągu ostatniej dekady obserwujemy ogromne zmiany w standardach diagnostyki i leczenia chorób alergicznych, między innymi dzięki ciągłemu rozwojowi dostępnego arsenału nowoczesnych leków. Nasz zespół bierze nie tylko udział we wszystkich najistotniejszych spotkaniach naukowych w Polsce i Europie, ale czynnie prezentuje wyniki badań prowadzonych w Klinice, uczestnicząc w tworzeniu nowych standardów opieki nad pacjentami z chorobami alergicznymi. Dzięki ciągłej wymianie informacji i poglądów mamy szansę oferować pacjentom najbardziej aktualne metody leczenia, a badania nowych substancji dają dostęp do leczenia chorym, u których wyczerpano wszystkie inne możliwości terapii w ramach finansowania ze środków publicznych.